به گفتۀ فردوسی در دیباچۀ شاهنامه، نخستین بار دقیقیِ
جوان، سرایش شاهنامۀ ابومنصوری را آغاز کرد، ولی جوانیِ او را «خوی بد» یار
بود و «بدان خوی بد جان شیرین بداد» و بدین سان، نامۀ خسروان ناگفته ماند. سپس بیت
زیر را میآورد:
یکایک ازو بخت برگشته شد / به دست یکی بنده بر کشته شد[1]
منابع پس از شاهنامه، بهویژه بیشتر مقدمههای شاهنامه
همین اشارۀ فردوسی را بدون تفسیر خاصی تکرار کردهاند[2]. اما
یکی از همین مقدمههای قدیمی، معروف به مقدمۀ قدیم شاهنامه (دارالکتب قاهره، مورخ
741ق)، بیتها را چنین تفسیر کرده است: