شاهنامه دموکراسی را به تأخیر نینداخته است




 گفتگو با شمارۀ تازۀ مجلۀ فرهنگ امروز دربارۀ گفتگو در شاهنامه (شمارۀ 19، مهر 1396، ص36-40)
گفت‌وگو‌ها، در متون ادبی ما  چقدر اهمیت دارند. همیشه وقتی موضوع فرهنگ مطرح می‌شود می‌گوییم ما مردم اهل گفت‌وگویی نیستیم. ادبیات یکی از آینه‌های این فرهنگ و تمدن است. به همین دلیل برای ما جالب است که این موضوع را از زاویه ادبیات در معنای کلی بررسی کنیم و بعد هم اختصاصاً به سراغ «شاهنامه» که تخصص شماست برویم.
قبل از هرچیز باید دید که منشأ فرهنگ گفت‌وگو و رواداری که در غرب می‌بینیم، در کجاست. اگر آثار سقراط و افلاطون و ارسطو را مطالعه کنید کاملا متوجه می‌شوید که مخصوصاً افلاطون قرن‌ها قبل از میلاد، چگونه با شاگردانش مباحثه می‌کند و اجازه بروز خلاقیت ذهنی به دانشجویان و شاگردانش را می‌دهد. بعدها همین دوران طلایی یونان باستان در قرون وسطی مجال ظهور و بروز نمی‌یابد، ولی بعد از قرون وسطی در دوران رنسانس و نوزایی اندیشه‌های یونان باستان دوباره خودش را نشان داد و زمانی نمی‌گذرد که بر پایه همین رنسانس و اندیشه‌های یونان باستان، بزرگ‌ترین فیلسوفان و دانشمندان در غرب ظهور می‌کنند و در جامعه‌ آنها نیز پیشرفت‌های چشمگیری به وجود می‌آید و این پیشرفت‌ها همچنان نیز ادامه دارد.
ادامه مطلب ...